Pekin idaresi çatışmanın başlamasından itibaren verdiği iletilerde sivilleri gaye alan ve milletlerarası hukuku ihlal eden elazigescort.biz hareketleri kınarken krizden çıkışın tek yolunun Filistin’e ulusal haklarının verilmesi ve iki devletli tahlil olduğunu vurguladı
Çinli yetkililer krizin tahlili için yürüttükleri diplomatik temaslarda Orta Doğu barış sürecinin devamı için gumushaneescortiste.com geniş mutabakat oluşturacak bir memleketler arası barış konferansının toplanması davetlerini yineledi
ÇATIŞMANIN DURDURULMASI VE SİVİLLERİN KORUNMASI ÇAĞRISI
Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el Kassam Tugayları’nın 7 Ekim sabahı İsrail’e Aksa Tufanı izmirescort.asia ismiyle kapsamlı taarruz başlatmasının akabinde İsrail ordusunun onlarca savaş uçağıyla Gazze Şeridi’ne hava taarruzlarıyla tırmanan çatışmalarda sivilleri amaç alan aksiyonlar ve can kayıpları memleketler arası toplumun reaksiyonuna yol açtı
Pekin istanbulescort.biz idaresi çatışmanın başlamasının akabinde İsrail’in Hamas’ın taarruzlarını tek taraflı kınama beklentisine karşın taraflara çatışmanın durdurulması ve sivillerin korunması daveti yaparak Filistin meselesine iki devletli çözüm dayanağını vurguladı
Çin’in Birleşmiş Milletler BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Cang Cün BM Güvenlik Kurulunun 8 Ekim’de düzenlediği acil oturumda Çin tarafının İsrail ile Gazze Şeridi’ndeki silahlı kümeler ortasında şiddetli çatışmalardan korku duyduğunu ve durumun daha berbata gitmesi ihtimalinden kaygılı olduğunu lisana getirdi
Çin’in sivillere yönelik her türlü şiddeti ve saldırıyı kınadığını tabir eden Cang Tüm taraflar milletlerarası insani hukuka bağlı kalarak sivillere ve sivil tesisleri tahrip etmeye yönelik taarruzlardan kaçınmalıdır dedi
Cang Filistin ile İsrail ortasındaki tekrar eden çatışmaların sebebinin Orta Doğu barış sürecinin doğrultusundan çıkması iki devletli tahlil temelinin aşındırılması ve ilgili BM kararlarının faal halde uygulanmaması olduğunu vurguladı
Çin Dışişleri Bakanlığı da aynı gün yayımladığı yazılı açıklamada taraflara ateşkes ve sivillerin korunması daveti yaptı
ARABULUCULUK ÖNERİSİ VE MİLLETLERARASI KONFERANS ÇAĞRISI
Pekin idaresi sonraki günlerde tansiyonun düşürülmesi ve insani krizin önlenmesine yönelik diplomatik temaslar yürüttü
Çin’in Orta Doğu Özel Temsilcisi Cai Cün 10 Ekim’de Mısır Dışişleri Bakanlığının Filistin Dairesinden sorumlu Bakan Yardımcısı Usame Hıdır ile yaptığı telefon görüşmesinde ortak arabuluculuk için teklifte bulundu
Cai İsrail ile Filistin ortasında ateşkes sağlanması şiddetin durdurulması ve Filistin halkına insani yardım sağlanmasına yönelik uğraşlar için Mısır ile çalışmaya hazır olduğunu bildirdi
Çinli diplomat ayrıyeten Filistin İsrail Suudi Arabistan Birleşik Arap Emirlikleri’nden mevkidaşları ve BM Avrupa Birliği AB ile Norveç’in Orta Doğu özel temsilcileriyle telefon görüşmeleri yaptı ve Pekin’de Arap Birliği ülkelerinin büyükelçileri ile bir ortaya geldi
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi 12 Ekim’de Brezilya Devlet Lideri’nin Baş Danışmanı Celso Luiz Nunes Amorim ile yaptığı telefon görüşmesinde İsrail Filistin çatışmasının durdurulması ve Filistin sıkıntısının tahlili için milletlerarası konferans toplanması davetinde bulundu
Uluslararası toplumu iki devletli tahlil temelinde daha geniş bir uzlaşmaya zorlayacak uzman ve tesirli bir memleketler arası barış konferansının en kısa müddette toplanması için takvim ve yol haritasının belirlenmesi gerektiğini vurgulayan Vang Çatışma bir kere daha trajik halde gösterdi ki Filistin sıkıntısının tahlili barış müzakerelerinin en kısa vakitte yine başlatılmasında ve Filistin halkının yasal haklarının yerine getirilmesinde yatıyor tabirlerini kullandı
ÇİN FİLİSTİN MESELESİNDE VİCDANIN YANINDADIR
Dışişleri Bakanı Vang 13 Ekim’de ülkesini ziyaret eden AB Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile düzenlediği ortak basın toplantısında Pekin’in krizdeki tavrını Çin Filistin sıkıntısında vicdanın yanındadır kelamlarıyla lisana getirdi
Vang Filistin probleminin kökeninde yatan sebebin Filistinlilerin bağımsız devlet kurma isteklerinin gerçekleşmemesi ve bu tarihî haksızlığın düzeltilmemesi olduğuna dikkati çekerek İsrail’in devlet kurmaya hakkı varsa Filistin’in de var İsrailliler ulus olarak yaşama garantisine sahipler Pekala ya Filistinlilerin hayatı ne olacak Filistinlilere yapılan haksızlık yarım asrı aştı Kuşaklardır süren acılar artık son bulmalı tabirlerini kullandı
Çin’in iki devletli tahlili desteklediğini vurgulayan Vang Ancak iki devletli tahlille Orta Doğu’ya kalıcı barış gelebilir ve İsrail’in güvenliği daima olabilir değerlendirmesinde bulundu
Vang sonraki günlerde de bölge siyasetinde kritik tartısı olan ülkelerden mevkidaşlarıyla telefon diplomasisi yürüttü 15 Ekim’de Türkiye ABD Suudi Arabistan ve İran dışişleri bakanlarıyla görüşmeler yaptı
TÜRKİYE VE ÇİN’DEN İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM VURGUSU
Vang Yi Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşmesinde Filistin probleminin Orta Doğu’daki sıkıntıların merkezinde olduğunu belirterek bu sorunun adil ve makul biçimde çözülmemesi halinde bölgede kalıcı barışın olanaksız olacağını vurguladı
Vang Olgular bir kere daha gösteriyor ki Filistin meselesinden çıkışın tek yolu BM Güvenlik Kurulu kararlarının uygulanması ve iki devletli tahlilin gerçek manada hayata geçirilmesidir sözünü kullandı
Bakan Fidan da İsrail ile Filistin ortasında tırmanan tansiyonun yarattığı tehlikeye dikkati çekerek Türkiye’nin sivillerin can kayıplarına ve yerinden edilmesine derhal son verilmesi ve çatışmanın bölgeye yahut daha geniş ölçeğe yayılmasının önlenmesi gerektiği görüşünü lisana getirdi
Acilen savaşa son verecek ateşkesin ilan edilmesi ve bu ortada Filistin problemine uzun periyotlu ve kalıcı bir tahlil bulunmasının gereğine işaret eden Fidan İki devleti içermeyen bir tahlil uygulanabilir olmayacaktır değerlendirmesinde bulundu
Bakan Fidan Türkiye’nin Çin’in Filistin probleminin tahlili için Güvenlik Kurulu’ndaki gayretlerini desteklediğini ve bölgede kalıcı barış için Çin ile çalışmaya hazır olduğunu vurguladı
İSRAİL’İN HAREKETLERİ NEFSİ MÜDAFAA HUDUTLARINI AŞTI
Çin Dışişleri Bakanı Vang Amerikalı mevkidaşı Antony Blinken ile görüşmesinde İsrail Filistin çatışmasında askeri seçeneğin çıkış yolu olmadığını şiddete şiddetle karşılık vermenin sırf fasit döngü yaratacağını belirtti
Çin’in sivillere ziyan veren milletlerarası hukuku ihlal eden tüm hareketlere karşı olduğunu ve bunları kınadığını tabir eden Vang Kimse güvenliğini günahsız sivillere ziyan vererek sağlayamaz sözünü kullandı
Vang Suudi mevkidaşı Faysal bin Ferhan ile görüşmesinde de İsrail’in Gazze halkını toplu cezalandırmaya son vermesi gerektiğini nefsi müdafaa hakkının memleketler arası hukuka ve insani hukuka uygun kullanılması gerektiğini vurgulayarak İsrail’in hareketleri nefsi müdafaa hudutlarını aştı değerlendirmesinde bulundu
İranlı mevkidaşı Hüseyin Buyruk Abdullahiyan ile görüşmesinde İsrail Filistin çatışmasının bugünkü duruma gelmesinin temel sebebinin Filistin halkının devlet kurma hakkının uzun vakittir askıya alınması olduğuna dikkati çeken Vang Filistinlilerin yaşama hakkı topraklarına geri dönme hakkı görmezden geliniyor Bu tarihî haksızlığa derhal son verilmeli diye konuştu
Vang 16 Ekim’de Pekin’i ziyaret eden Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile görüşmesinde de BM Güvenlik Kurulunun İsrail ile Filistin ortasındaki çatışmanın durdurulması için acil adım atması gerektiğini vurguladı
Malezya Dışişleri Bakanı Zambry Abdul Kadir ile de 22 Ekim’de telefonda görüşen Vang Çin’in Filistin probleminde Arap ve İslam ülkelerinin legal taleplerini desteklediğini bildirdi
SAVAŞ İLE BARIŞ ORTASINDA SEÇİM YAPMAK GEREKİYOR
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping de Pekin’de düzenlenen 3 Nesil ve Yol Forumu için ülkesini ziyaret eden Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli ile 18 Ekim’de yaptığı görüşmede İsrail Filistin tansiyonunda önceliğin çatışmanın durdurulması denetimden çıkarak yayılmasının önlenmesi gerektiğini bildirdi
Mükerrer İsrail Filistin çatışmalarından çıkışın tek yolunun iki devletli tahlil olduğunun altını çizen Şi bağımsız bir Filistin devletinin kurularak İsrail ile barış içinde var olmasının sağlanması gerektiğini belirtti
Bu ortada Çin’in Orta Doğu Özel Temsilcisi Cai de bölgeye giderek temaslarda bulundu 21 Ekim’de Mısır’da düzenlenen İsrail Filistin çatışması ve Gazze’deki gelişmelerin ele alındığı Kahire Barış Zirvesi ne katılan Cai BM’nin Filistin probleminin tahlili için daha büyük ölçekte faal ve yetkili bir memleketler arası konferansı en kısa müddette toplaması gerektiğine işaret etti
Son olarak Dışişleri Bakanı Vang 24 Ekim’de İsrail ve Filistin dışişleri bakanlarıyla farklı başka telefon görüşmeleri gerçekleştirdi
Vang İsrailli mevkidaşı Eli Cohen ile görüşmesinde Çin’in çatışmanın tırmanmasından bölgedeki tansiyondan ve sivil can kayıplarından kaygı duyduğunu belirterek Nefsi müdafaa her ülkenin hakkıdır lakin milletlerarası insani hukuka uyulmalı sivillerin güvenliği korunmalıdır sözünü kullandı
Tırmanan çatışmanın bütün dünyayı etkilediğine dikkati çeken Vang İsrail Filistin çatışmasında savaş ile barış ortasında seçim yapmak gerekiyor diye konuştu
GAZZE HALKININ SİLAHA VE MÜHİMMATA DEĞİL BESİNE VE İLACA GEREKSİNİMİ VAR
Vang Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el Maliki ile görüşmesinde Gazze halkı için sempatilerini ileterek Filistin’e Gazze halkının silah ve mühimmata değil besine ve ilaca muhtaçlığı var Gazze Şeridi’nde jeopolitik hesaplara değil savaşı durduracak barışı teşvik edecek eforlara muhtaçlık var değerlendirmesinde bulundu
Çinli bakan ülkesinin Filistin’e insani yardımı sürdüreceğini tabir etti
FİLİSTİN SORUNU VE ÇİN
Çin Filistin meselesinde klâsik olarak iki devletli tahlili bağımsız Filistin devletinin kurulmasını destekleyen bir siyaset izliyor
Filistin Kurutuluş Örgütüne FKÖ 1960’lardan bu yana takviye veren Çin 1988’de Filistin devletini tanıyarak Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı dışında bunu yapan birinci ülke olmuştu
Pekin idaresi BM Güvenlik Kurulunun daimi üyesi olarak sonraki yıllarda da Filistin’e hem diplomatik dayanağını sürdürmüş hem de insani yardım sağlamıştı
Devlet Başkanı Şi Cinping’in iktidarda olduğu son 10 yılda Pekin İsrail Filistin uyuşmazlığının tahlili için faal rol oynama teşebbüslerinde bulunmuştu
Şi 2013’te İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ı ayrı başka Pekin’e davet ederek uyuşmazlığın barışçıl tahlili için 4 unsurluk plan önermişti
Plan tarafların 1967’deki hudutlarına döndüğü başşehri Doğu Kudüs olan tam egemenliğe sahip bağımsız bir Filistin devletinin kurulacağı iki devletli tahlil öngörüyordu
Şi işgal altındaki topraklarda yerleşim faaliyetlerinin durdurulması tahlil için milletlerarası uğraşların uyumu ve Filistin’in kalkınmasına dayanak verilmesi davetinde bulunmuştu
ARABULUCULUK İÇİN YENİ ADIMLAR
Son 10 yılda barış müzakerelerine dönüş konusunda ara katedilemezken Pekin idaresi bu ayın başında çatışmaların yine başlamasından evvelki bir yılda arabuluculuk gayretleri için yeni adımlar atmıştı
Aralık 2022’de Suudi Arabistan’a yaptığı ziyarette birinci defa düzenlenen Çin Arap Zirvesi’nde Filistin lideri Abbas ile görüşen Şi Filistin sıkıntısına erken adil ve kalıcı tahlil bulunmasına yönelik gayretlere dayanak kelamı vermişti
Şi ile Abbas’ın görüşmesinin akabinde Çin’in Orta Doğu Özel Temsilcisi Cai nisanda İsrail ve Filistin’de temaslarda bulunmuş dönemin Dışişleri Bakanı Çin Gang da birebir günlerde İsrailli ve Filistinli mevkidaşları ile yaptığı telefon görüşmelerinde barış müzakerelerine dönülmesi daveti yaparak Çin’in bu hususta kolaylık sağlamaya hazır olduğunu belirtmişti
Öte yandan Mahmud Abbas haziranda Pekin’i ziyaret ederek Çin Devlet Başkanı Şi ile görüşmüştü Şi görüşmede Filistin probleminin tahlili için barış müzakerelerine dönülmesi gerektiğini belirterek müzakereler için elverişli ortamın yaratılması maksadıyla uluslararası barış konferansı toplanması davetinde bulunmuştu
Filistin probleminin yarım asırdan uzun müddettir tahlilsiz kalmasının Filistin halkına büyük acılar yaşattığını bu yüzden adaletin bir an evvel sağlanması gerektiğini belirten Şi Çözümün temeli 1967 hudutları temelinde başşehri Doğu Kudüs olan tam egemenliğe sahip bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasında yatıyor tabirlerini kullanmıştı
İki başkan görüşmenin akabinde Çin ile Filistin ortasında stratejik ortaklık kurulduğunu ilan etmişti
NETANYAHU’NUN BU AY ÇİN’İ ZİYARET ETMESİ BEKLENİYORDU
Çin 1992’de diplomatik bağ kurduğu İsrail ile de yenilikçi kapsamlı ortaklık olarak tanımlanan bir çerçevede ikili işbirliğini sürdürüyor
Son çatışmaların başlamasından evvel İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun bu ay Pekin’i ziyaret etmesi ve Devlet Başkanı Şi ve diğer Çinli yetkililerle Pekin’in barış müzakerelerinin devamına yönelik tekliflerini ele alması bekleniyordu
Ancak çatışmaların başlamasının akabinde Netanyahu’nun ziyareti rafa kalkarken değişen şartlar Çin’in muhtemel arabuluculuğu için karmaşık bir tabloyu ortaya çıkarmış görünüyor
